بسیاری از مردم جهان، خبر انفجار هسته ای چرنوبیل را پیش از مردمی که در فاصله نه چندان طولانی از این نیروگاه، در اتحاد جماهیر شوروی سابق، زندگی می کردند، شنیدند. اما حتی در غرب، که مردم به سرعت از سانحه با خبر شدند، دسترسی به اطلاعات واقعی پيرامون شدت و گستردگی ابعاد فاجعه و عواقب وخیم مواجهه با رادیو اکتیو، در زمان حادثه، فراهم نشد.
اما دانشمندان می گویند فاجعه چرنوبیل، برغم آسیب های غیر قابل جبرانی که بر جسم و جان مردم منطقه وارد آورد، در حوزه علم فیزیک، بر دانش بشری افزود. باز نگری تجربیات چرنوبیل نشان داد که، بر خلاف اعتقاد رایج آن زمان، در صورت انفجار راکتور، محتویات داغ و سوزاننده آن برای هميشه بر زمین جاری نمی مانند و خود بخود سرد می شوند.
اما در حوزه پزشکی، داروسازی و ارائه طرح ایمنی برای مقابله با حوادث چرنوبیل هنوز ناشناخته های زیادی برای آموختن دارد. آلا شَپیرو، متخصص هماتولوژی، در زمان سانحه در سازمان انتقال خون کی یف در صد کیلومتری چرنوبیل کار می کرد. وی که امروز در سازمان کنترل مواد غذایی و دارویی (FDA) مشغول به کار است، می گوید، «مردم قارچ وحشی جمع می کردند و برگ های خشک جنگلی را می سوزاندند و هیچ مقام مسئولی به آنها نمی گفت که با این کارها ایزوتوپ رادیو اکتیو را تا عمق ریه شان فرو می برند.»
امروز پس از ۲۵ سال، مسئولین تدوین طرح جامع ایمنی برای مقابله با حوادث هسته ای نظیر انفجار سهوی یا راکتورها یا عملیات تروریستی، درباره درسهایی که جهان از چرنوبیل آموخت، می گویند، «تجربه چرنوبیل در دو حوزه بسیار مهم، تازه هایی را به علم پزشکی افزود. نخست آنکه مواجهه با میزان زیاد تشعشع می تواند به سرعت موجب سوختگی ومرگ شود. ثانیأ اثر رادیواکتیو بر سرکوب مغز استخوان که زمینه ساز درمان برخی سرطان ها و پیوند مغز استخوان در سال های بعدی را فراهم آورد.»
پژوهشگران می گویند هر سانحه ی طبیعی یا دست ساخت بشری، در صورتی که منجر به از دست رفتن جان انسان ها شود، یک تراژدی غم انگیز محسوب می شود، اما جمع آوری تجربیات و درس هایی که از عواقب آن می توان آموخت یک وظیفه علمی و انسانی است. و بدینگونه است که بازنگری حادثه نیروگاه هسته ای چرنوبیل واثر سؤ مواجهه با تشعشعات رادیواکتیو آن در درازمدت، یک منبع مورد اعتماد پزشکان و دانشمندان علوم زیستی برای قضاوت درباره آسیب زایی پرتوهای هسته ای در سلامت انسان، فراهم کرده است.