رسانههای رسمی در ایران از انتصاب علی اکبر احمدیان به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی خبر دادند.
به نوشته خبرگزاریهای رسمی ایران علیاکبر احمدیان، از فرماندهان سپاه، با حکم علی خامنهای به عضویت در شورای عالی امنیت ملی درآمد و با حکم رئیسی به عنوان دبیر این نهاد انتخاب شد.
ساعاتی پس از آن که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی برداشت «برخی در داخل» از «نرمش قهرمانانه» که چند سال پیش مطرح کرده بود، را «غلط» دانست، خبرهای «غیررسمی» از «کنارهگیری» علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی منتشر شد.
علی شمخانی در توییتی تلویحا از پایان کار خود در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی خبر داد. خبری که «نور نیوز» رسانه نزدیک به دبیرخانه این شورا آن را تایید کرد.
علی شمخانی ده سال پیش و پس از روی کار آمد حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران، با پیشنهاد روحانی و موافقت علی خامنهای به سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی منصوب شد. حالا پس از ده سال و درست در ماههایی که شمخانی نقش پررنگتری در مناسبات سیاست خارجی جمهوری اسلامی در ماههای آخر سال ۱۴۰۱ بازی کرد، خبرهای غیر رسمی از «کناره گیری» او حکایت دارد.
علی شمخانی در ماههای گذشته سفرها و دیدارهای دیپلماتیک پراهمیت جمهوری اسلامی از جمله به عراق برای امضای توافق امنیتی را عهدهدار شده بود.
در واپسین ماههای سال ۱۴۰۱ حضور شمخانی در راس هیاتهای مذاکره کنندهای که برای توافق با عربستان، امارات و عراق به چین و منطقه سفر کردند، حرف و حدیثهایی را در پیداشت. از جمله این که برخی معتقد بودند که «ناکارآمدی» دستگاه وزارت امور خارجه در دولت ابراهیم رئیسی، سبب شده تا حل و فصل برخی از موضوعات «راهبردی» از جمله روابط پرتنش ایران و عربستان به شورای عالی امنیت ملی سپرده شود. هر چند حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه دولت رئیسی هرگونه اختلاف نظر را «تکذیب» کرد و ادعا کرد که «همه چیز هماهنگ شده است.»
او همچنین به همراه عباس عراقچی در پشتپرده مذاکرات برای احیای برجام فعال شده بود.
هر چند جهتگیری انتقاد تلویحی علی خامنهای از رویکرد سیاست خارجی دولت پیشین جمهوری اسلامی و استفاده از تعبیر «دیپلماسی التماسی» به نظر میرسد بیشتر به سمت حسن روحانی و جواد ظریف باشد، اما حضور ده ساله شمخانی در سمت مهمی همچون دبیری شورای عالی امنیت ملی، او را نیز در نگاه بسیاری، از جمله در نگاه مخالفان و منتقدان دولت قبلی، «شریک جرم» رویکردهایی قرار میدهد که مورد انتقاد خامنهای قرار گرفته است.
علی اکبر احمدیان یکی از فرماندهان با سابقه سپاه است که به این سمت منصوب شده است. او پیش از این «عضو حقیقی» مجمع تشخیص مصلحت نظام بود و از سال ۱۳۸۶ هم ریاست مرکز راهبردی سپاه پاسداران را برعهده داشت.
احمدیان ۶۲ ساله و متولد شهربابک است که از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران و در فاصله سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ ریاست ستاد مشترک سپاه پاسداران را برعهده داشته است.
احمدیان از سال ۱۳۸۶ تحت تحریمهای خزانهداری ایالات متحده و اتحادیه اروپا قرار دارد.
علی شمخانی نیز از فرماندهان سپاه بود که فرماندهی نیروی دریایی سپاه و وزارت دفاع در دولت سید محمد خاتمی را در کارنامه خود داشت.
در بازنگری سال ۶۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس اصل ۱۷۶، شورای عالی امنیت ملی تحت نظارت رهبر با هدف تعیین سیاستهای دفاعی و امنیتی کشور در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف رهبر جمهوی اسلامی، هماهنگ کردن فعالیتهای سیاسی، و اطلاعاتی، و همچنین بهرهگیری از امکانات کشور برای مقابله با «تهدیدهای داخلی و خارجی» تشکیل شد.
اعضای این شورا را روسای سه قوه، رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح، مسئول امور برنامه و بودجه، دو نماینده به انتخاب رهبر جمهوری اسلامی، وزیران امور خارجه، کشور، و اطلاعات، و همچنین به صورت موردی وزیر مربوط و عالیترین مقام ارتش و سپاه تشکیل میشود.
رئیس شورای عالی امنیت ملی مطابق قانون شخص رئیسجمهوری است، اما «در رسمی نانوشته، رهبر جمهوری اسلامی دبیر شورا را به عنوان یکی از دو نماینده خود منصوب میکند تا «از قدرت کافی برای پیشبرد امور برخوردار شود.»
پیش از علی شمخانی، حسن روحانی، علی لاریجانی، و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی بودهاند.