در پی شدت گرفتن بحرانهای اجتماعی و نابسامانیهای مدیریتی در ایران، «موج مهاجرات تحصیلکردگان» نیز دچار تغییراتی شده، تا آنجا که به گفته کادر آموزشی کشور، دانشآموزان مقاطع پایینی هم به مهاجرت فکر میکنند.
به گزارش تارنمای «خبرآنلاین»، نرگس ملکزاده، از معلمان آموزش و پرورش درباره اینکه نظر نوجوانان امروز ایران درباره «آینده» چیست و آیا از آن میترسند یا مشتاق رسیدن به آن هستند؟ گفته است: وقتی دانشآموز مقطع متوسط اول «برنده مدال» میشود و از او درباره مدالش سوال میکنم، میگوید «برای مهاجرتم خیلی خوب شد»، یعنی از همین سن «بهدنبال مهاجرت» است.
او در ادامه با بیان اینکه دانشآموزان «مانند یک کارشناس» صحبت میکنند و «از مسائل کشور مطلع هستند»، اظهار داشته است: وقتی «کارشناسی» از طرف آموزشوپرورش «برای صحبت کردن» با دانشآموزان میفرستند «از آمدن خودش پشیمان میشود»، چرا که آن اطلاعاتی که باید به دانشآموزان بدهد را ندارد.
در اعتراضات سراسری اخیر که به دنبال مرگ در بازداشت مهسا امینی، مخالفت با حجاب اجباری و تلاش برای تغییر حکومت از اواخر شهریورماه تاکنون ادامه دارد، دانشآموزان نیز حضور چشمگیری در این اعتراضات داشتند و با سر دادن شعارها یا جدا کردن تصویر رهبران جمهوری اسلامی از کتابهای آموزشی و سوزاندن آنها با اعتراضات همراهی کردند. همراهیهایی که با برخوردهای خشن، سرکوبگرانه و گاه مرگبار نیز مواجه شدهاند.
روزنامه «رسالت» چاپ تهران و نزدیک به حزب موٰتلفه اسلامی نیز در شماره روز دوشنبه بیست و سوم خردادماه خود با استناد به «شواهد و مستندات» گزارش داده بود که «مهاجرت نخبگان» به خارج از کشور «افزایش یافته» و علاوه بر رفتن «برگزیدگان کنکورهای سراسری و المپیادهای علمی»، دانشآموزان «تیزهوش و استعدادهای برتر» نیز برای ادامه تحصیل، «جلای وطن میکنند.»
بیست و ششم آبانماه ۱۴۰۰ همزمان با انتشار گزارشهایی در مورد «افزایش یافتن» مهاجرت و «فرار مغزها» از ایران، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی از روند مهاجرت نخبگان انتقاد کرده بود و برخی افراد در دانشگاهها را «عناصری» دانسته بود که به گفته او، جوانان را نسبت به آینده مایوس و به «ترک کشور» تشویق میکنند. یک هفته بعد نیز ارگان رسانهای دولت ابراهیم رئیسی، دوم آذرماه ۱۴۰۰ در یادداشتی، خواستار دریافت «مالیات سنگین» از نخبگانی شد که «قصد مهاجرت» دارند.
میزان «میل به مهاجرت» میان نسل نوجوان ایران تا بدانجا رسیده که روزنامه دولتی «ایران» بیست و یکم خردادماه گزارش داد «یک مؤسسه فرهنگی ترکیه» شانزدهم خرداد در تهران «آزمونی» را برای «بورسیه دانشآموزان ایرانی در ترکیه» برگزار کرده که «حتی گفتهشده از مناطق کمبرخورداری از جمله استان سیستانوبلوچستان» برای شرکت در این آزمون حضور قابل توجهی داشتهاند.