Nerazumijevanje sastava vakcina, manipulacije predstavljanjem toga šta vakcine sadrže a šta ne, nerazumijevanje razloga kako su se za ovako kratko vrijeme razvile vakcine protiv COVID-19, strah od opisanih nuspojava vakcinacije te nepovjerenje u institucije samo su neki od razloga zašto običnu ljudi pomalo zaziru od vakcina. Stoga nije ni čudo što postoji otpor dijela javnosti prema vakcinaciji, naročito prema vakcinama protiv COVID-19.
Zašto su ljudi uplašeni sastavom i tehnologijom vakcina
Za neke od ovih vakcina se govori kako sadrže ćelije abortiranih embrije, pa čak u nekim verzijama ove priče i „abortirane embrije“. Ovakve dezinformacije ciljaju na prirodne i vrlo duboke ljudske strahove i osjećaj gađenja prema biološkim materijalima i tkivima, naročito prema onima koji dolaze od mrtvih jedinki. Svi mi imamo dozu straha i gađenja od tkiva, organa, krvi, tjelesnih sekreta i mrtvog biološkog materijala – taj strah je inkorporiran u naše kognitivne tokove da nas zaštiti od potencijalno kontaminiranog materijala.
Međutim, da bi se proizveli lijekovi i vakcine te da bi se došlo do naučnih spoznaja, potrebno je raditi ispitivanja i na ovakvim materijalima, dolaziti u dodir s takvim materijalima. Svi koji studiraju biološko-medicinske nauke imaju takva iskustva i tokom studija prevazilaze svoje gađenje, strah i neugodnost. Međutim, velika većina drugih ljudi ne prebrodi te neugodnosti i osjećaje i istovremeno nema dovoljno kvalitetnih informacija o tome zbog čega su ovi materijali tako važni.
Rekombinirane – „genetički modifikovane“ vakcine
U testiranju i proizvodnji vakcina često je, bar za neke antivirusne vakcine, potrebno uzgojiti viruse. Ali, kako virusi nisu živi organizmi te se ne mogu razmnožavati, nego se mogu samo replicirati u ćelijama živih organizama, da bi ih naučnici uzgojili, to moraju učiniti na ćelijama. Postoje različite ćelijske linije, neke su od životinjskih ćelija, a neke od ljudskih. Od osobina virusa ovisi odabir na kojim će se ćelijama uzgajati neki određeni virus.
Međutim iako se u pakovanjima vakcina redovito navodi da su ti virusi uzgojeni na ćelijskim linijama, nikada nijedna vakcina ne sadrži te ćelije. Kada se dovoljna količina virusa replicira, onda se radi „žetva virusa“ i poslije se taj virus za vakcinu ili oslabi, ili inaktivira određenim metodama.
Neke od vakcina protiv COVID-19, poput vakcine AstraZeneca, ne sadrže sam virus SARS-CoV-2, nego jedan sasvim drugi virus, adenovirus koji izaziva prehladu kod čimpanzi, a genetički j modificiran tako da sadrži genetičku poruku i za jednu komponentu virusa SARS-CoV-2 (S-protein).
Već riječi „rekombinirani“, tj. „genetički modificiran virus“, saznanje da se radi o virusu čimpanzi, imaju snažno dejstvo na onaj dio populacije čije je povjerenje u vakcine poljuljano ili ne razumiju dovoljno biološku pozadinu ove metode. I to je sasvim razumljivo, ali je transparentnost sastava vakcine, načina na koji djeluje i nuspojava ipak bolja i iskrenije taktika od toga da se sve to krije.
Istraživanja sigurnosti kako AstraZeneca vakcine, tako i drugih vakcina protiv COVID-19 i protiv drugih bolesti pokazala su kako su najčešće nuspojave one uobičajene (bol, otok i crvenilo na mjestu davanja vakcine). Druge nuspojave uključuju i glavobolje, neke neprijatnosti, ali nije bilo ozbiljnih nuspojava, pogotovo ne smrtnih slučajeva.
Šta znače šifre u nazivima vakcina poput ChAdOx1
U eri kada su naučni radovi i opisi metodologije dostupni na internetu, nije teško naći kakve to osobine ima vakcina poput AstraZeneca vakcine, koja ima naziv ChAdOx1 nCoV-19, a u testiranjima se spominje i kao AZD1222. Primjerice, to je dostupno na Researchsquare.com. Sama šifrirana oznaka zapravo znači da se radi o vakcini baziranoj na adenovirusu čimpanzi (ChAd) te da je razvijana na Univerzitetu Oxford (Ox),a nCoV-19 se odnosi na naziv novog koronavirusa, prije nego što je on imenovan kao SARS-CoV-2, pa je u šifri vakcine ostao stari naziv.
Na ResearchSquare.com se navodi kako je zapravo analizirana transkriptivna ekspresija rekombiniranog adenovirusa u MRC-5 ćelijskim kulturama te u još nekim ćelijskim kulturama. Zapravo, time su naučnici htjeli utvrditi da li postoji prepisivanje šifre za S-protein virusa SARS-CoV-2 u ljudskim ćelijama. Naime, adenovirus koji su koristili, ne može se replicirati u ljudskim ćelijama jer je specifičan za čimpanze, ali bilo je bitno utvrditi da li ovaj virus može kvalitetno poslužiti kao „transportno sredstvo“ za jedan mali djelić genetičkog koda novog koronavirusa, onaj za protein koji izaziva imunološku reakciju našeg organizma i pomoću kojeg virus inficira naše stanice.
Da li vakcine sadrže abortirane embrije
Sve ovo je za većinu ljudi jako komplikovano, ali možda je najlakše reći da su naučnici koristili jedan za ljude bezopasan virus, kako bi u organizam unijeli genetičku poruku za dio virusa SARS-CoV-2 na koji naš organizam stvara imunološku reakciju.
Da bi sve to provjerili, koristili su MRC-5 ćelijske linije. Finalni proizvod – vakcina – ne sadrži MRC-5 ćelije. Niti jedna vakcina ne sadrži tkivo i ćelije abortiranih embrija. Takav sadržaj bi izazvao jake imunološke reakcije organizma i potpuno je nepotreban.
Dezinformacije da vakcine sadrže abortirane embrije/fetuse tj. ćelije ovih embrija su posljedica nerazumijevanja osnovnih bioloških procesa i tehnologije vakcina.
Inače, istina je da su ćelijske linije MRC-5 nastale izolacijom ćelija iz jednog abortiranog fetusa, to nije tajna. MRC-5 je skraćnica za Medical Research Council cell strain 5, a nastala je 1966. godine. Izolirana je iz pluća muškog fetusa. U ovom slučaju, prekid trudnoće je bio posljedica vrlo teškog psihičkog stanja 27-godišnje pacijentice, a o detaljima i razlozima ovog abortusa zbog privatnosti porodice pacijenice ne govori detaljno. Bitno je naglasiti da ni ovo niti drugi tipovi fetalnog tkiva koja se koriste u istraživanjima nisu nastala tako što je neko natjerao ženu da pobaci – radilo se o dobrovoljnim abortusima, urađenim u institucijama, pod nadozorom ljekara, bez nagovaranja.
Na MRC-5 i WI-38 linijama, uzgajaju se vakcinalni sojevi virusa za vakcine protiv rubeole, vodenih kozica, ospica, bjesnila i virus hepatitisa A.
2005. godine, Svjetska zdravstvena organizacija je naložila da se zalihe ovih ćelijskih linija obnove zbog toga što nako otprilike 4-50 ciklusa ćelijskih dioba senesciraju i više se ne mogu dijeliti. To znači da svi koji tvrde da se radi o ćelijama iz 1966. nemaju pravo.
Ove ćelije se danas, usljed toga što su razvijene u ćelijske linije, više i ne smatraju „fetalnim tkivom“ i ne potpadaju pod zakonske okvire vezane za politiku pobačaja i etičkih rasprava.
Čak je i zvaničan stav Katoličke Crkve, koja se protivi abortusu, da vjernici mogu i trebaju koristiti vakcine dobijene na ovim kulturama ćelija. Pontifikalna akademija za život je potvrdila kako je korištenje ovako dobijenih vakcina ispravno. Ne postoji nikakvo katoličko učenje da su vakcine grešne te se podstiče da vjernici zaštite druge imuniz
